نكات درسي فصل ششم كتاب زيست شناسي و آزمايشگاه 1
1) دلیل اینکه خون به خاطر گرانش زمین در بخش های پائین بدن جمع نمی شود عبارتند از :
a. وجود قلب ماهیچه ای
b. تلمبه ی ماهیچه های در حال انقباض و فشار آنها به رگ ها
c. دریچه های لانه کبوتری که مسیر حرکت خون را به سمت قلب یک طرفه می کنند.
d. فشار منفی ( مکش ) قفسه ی سینه در هنگام بازدم که به سیاهرگ های این ناحیه منتقل می شود
e. فشاری که بر اثر پائین آمدن پرده ی دیافراگم که هنگام دم بر شکم وارد می شود
f. باقی مانده ی فشار سرخرگی باعث ادامه ی جریان خون در سیاهرگ ها می شود.
2) گاهی به علت ایستادن بیش از حد به ویژه در افرادی که ایستاده کار می کنند ، خون در رگ های پائین بدن جمع می شود. ( بیماری واریس )
دستگاه گردش مواد ، باعث گردش ترکیبات مختلف در بدن جانداران می شود.
3) کیسه تنان دستگاه گردش خون ندارند و به جای آن آب از راه دهان وارد کیسه ی گوارشی آنها می شود و بعد از گردش و تبادل مواد از همان راه دهان از کیسه ی گوارشی خارج می شود.
4) بدن کیسه تنان از دو یا سه لایه سلول ساخته شده است و همه ی سلول ها می توانند به صورت مستقل به تبادل مواد با محیط اطراف بپردازند.
5) عروس دریایی نیز کیسه ی گوارشی دارد که این کیسه دارای لوله هایی است که به صورت شعاعی به یک لوله ی دایره ای دیگر متصل هستند.
6) سلول های پوشاننده ی درون این لوله ها مژک دارند که این مژک ها با زنش خود ، آب را به جریان در می آورند.
7) در عروس دریایی فقط سلول های جدار لوله ها با آب در تماس مستقیم هستند اما فاصله ی سایر سلول ها نیز از لوله های چندان زیاد نیست.
8) جانورانی که بدن آنها چندین لایه ی سلولی دارد ، نیاز به دستگاه گردش مواد و مایعی به نام خون دارند .
9) در جانوران دو نوع دستگاه گردش مواد وجود دارد 1- دستگاه گردش خون باز و 2- دستگاه گردش خون بسته
10) در دستگاه گردش خون باز ، خون از انتهای رگ ها خارج می شود و در میان سلول های بافت گردش می کند.
11) در دستگاه گردش خون بسته که در مهره داران و کرم خاکی دیده می شود ، خون در هنگام گردش از رگ ها خارج نمی شود ، بلکه تبادل مواد از طریق جدار مویرگها صورت می گیرد.
12) حشرات و خرچنگ ها دارای گردش خون از نوع باز هستند.
13) قلب ملخ لوله ای شکل است ، حرکت ماهیچه های بدن نیز خون را به بخش های عقبی بدن می راند. در هنگام استراحت قلب ، خون بار دیگر از طریق چند منفذ به قلب باز می گردد . هر منفذ دریچه ای دارد که هنگام انقباض قلب بسته است و از ورود خون تلمبه شده به سیاهرگ ها جلوگیری می کند.
14) ماهی دارای قلبی دو حفره ای است که یک دهلیز و یک بطن دارد . خون از سیاهرگ وارد دهلیز می شود و سپس وارد بطن می شود. بطن خون را به درون سرخرگ ها تلمبه می کند. خون از سرخرگ به آبشش ها می رود و بعد از تبادل گازها ، از راه سرخرگ پشتی به همه ی بدن می رود و بار دیگر از راه سیاهرگ شکمی به قلب باز می گردد.
15) آبشش در ماهی های استخوانی دارای 4 کمان آبششی و صد ها هزار مویرگ آبششی است.
گردش خون در انسان
16) در انسان دستگاه گردش خون شامل قلب – رگ ها ( سرخرگ – مویرگ و سیاهرگ ) و مایعی به نام خون است.
17) قلب در انسان ، تلمبه ی مرکزی دستگاه گردش خون است و با زنش خود ، خون را به گردش در می آرود.
18) جریان خون در ماهی ز نوع ساده و در سایر مهره داران از جمله انسان از نوع مضاعف است.
19) در گردش خون ساده ، خون در یک گردش کامل فقط یک بار از قلب عبور می کند ولی در گردش خون مضاعف دو بار .
20) قلب خزندگان ، پرندگان و پستانداران دارای چهار حفره است که دوتای آنها دهلیز و دو تای دیگر بطن هستند.
21) دهلیز ها ، حفره هایی هستند که خون را از سیاهرگ ها دریافت می کنند و به بطن ها تحویل می دهند.
22) بطن ها ، حفره هایی هستند که خون را به درون سرخرگ ها تلمبه می کنند.
23) سیاهرگ ، رگی است که خون را به سمت قلب می آورد و سرخرگ ، رگی است که خون را از قلب دور می کند.
24) در انسان سمت راست قلب خون را به شش ها می فرستند و سمت چپ قلب خونی را که از شش ها آمده است به سراسر بدن می فرستد.
25) گردش خون کامل در انسان خود شامل دو بخش است( مضاعف) 1- گردش خون کوچک یا ششی و 2- گردش خون بزرگ یا عمومی
26) در گردش خون کوچک ، خون به شش ها فرستاده می شود و دوباره به قلب باز می گردد.
28) در گردش خون بزرگ ، خون به همه ی بدن فرستاده می شود و دوباره به قلب باز می گردد.
29) دیواره ی قلب از سه لایه تشکیل شده است 1- لایه داخلی یا آندوکارد 2- لایه ی میانی یا میوکارد و 3- لایه ی خارجی یا پری کارد.
a. لایه ی داخلی پوشش حفره های دهلیز و بطن است.
b. لایه ی میانی ماهیچه ای و ضخیم است و بخش قابل انقباض قلب می باشد.
c. لایه ی خارجی پوشش پیوندی است که آبشامه ی قلب را می سازد.
30) در ساختار قلب نوعی بافت ماهیچه ای تمایز یافته نیز وجود دارد که بافت گرهی خوانده می شود.
31) بافت گرهی نوعی بافت ماهیچه ای تمایز یافته که در تولید و هدایت تحریک های قلب نقش اساسی را دارا می باشد.
32) میوکارد دهلیز ها و بطن ها هر کدام به صورت جداگانه و به صورت یک مجموعه تار های ماهیچه ای به هم پیوسته به انقباض در می آیند.
33) در میوکارد قلب تارهای ماهیچه ای در هر یک از ماهیچه ها به یکدیگر متصل هستند و تحریک یک تار به راحتی از راه اتصال به تارهای دیگر انتشار می یابد.
34) در محل ارتباط ماهیچه ی دهلیز ها به ماهیچه ی بطن ، یک بافت پیوندی عایق وجود دارد که از انتشار تحریک دهلیز ها به بطن ها جلوگیری می کند.
35) انتشار تحریک دهلیز ها به بطن ها فقط از طریق بافت گرهی صورت می گیرد.
36) قلب ماهیچه ای غیر ارادی و خود کار است.
37) بافت گرهی کانون زایش تحریک و انقباض در قلب است.
38) اعصاب قلب می توانند این انقباض ها را کند و یا تند کنند.
39) به انقباض در آمدن ماهیچه های قلب را سیستول و بازگشت آن به حالت آرامش را دیاستول می گویند.
بافت گرهی
40) بافت گرهی به علت نقش هدایت کننده ی خود بافت هادی نیز نامیده می شود و تحریک کننده ی میوکارد قلب است.
42) به هنگام به وجود آمدن قلب در جنین همه ی تارهای ماهیچه ای آن قادر به انقباض ذاتی هستند ولی در پایان فقط بافت گرهی این خاصیت را حفظ می کند.
43) بافت گرهی خود شامل سه قسمت است . ( 2 گره و 1 کلاف ) 1- گره سینوسی – دهلیزی (گره پیش آهنگ ) 2- گره دهلیزی – بطنی 3- رشته هایی در دیواره ی بین دو بطن و در میوکارد بطن ها ( کلاف بطنی )
44) گره اول (سینوسی – دهلیزی ) ، گره پیش آهنگ نیز نامیده می شود ، چون محل زایش تحریکات طبیعی قلب است.
45) گره پیش آهنگ در دیواره ی پشتی دهلیز راست و زیر منفذ بزرگ سیاهرگ زبرین قرار دارد و از گره دوم بزرگتر است.
46) تارهای ماهیچه ای گره پیش آهنگ متناوباً و به صورت خودبخودی تحریک می شوند.
47) این تحریک ها به سایر تارهای میوکارد قلب منتقل می شود و آنها را به انقباض در می آرود.
48) گره دهلیزی - بطنی در حدفاصل بین دهلیز ها و بطن ها و کمی متمایل به دهلیز راست قرار گرفته است.
49) چند رشته از جنس بافت گرهی ، گره اول و دوم را به هم مربوط می سازند.
50) تحریک گره اول در دهلیز منتشر و باعث انقباض دهلیز ها می شود. سپس تحریک به گره دوم می رسد که آن نیز تحریک را تقویت کرده و به الیاف دیواره ی بین دو بطن و کلاف بطنی می فرستد و به این ترتیب بطن ها نیز منقبض می شوند.
51) سرعت انتشار تحریک در گره دوم و الیاف دیواره ی بین دو بطن کندتر از انتشار تحریک در کلاف بطنی است و در نتیجه تحریک به سرعت و همزمان ، ماهیچه های هر دو بطن را فرا می گیرد.
دریچه های قلب و رگ ها
52) قلب خود دارای دو دسته دریچه است 1- دریچه های دهلیزی – بطنی در بین دهلیز ها و بطن ها 2- دریچه های سینی شکل در ابتداری سرخرگ ها
53) دریچه های دهلیزی- بطنی خود شامل 1- دریچه ی دولختی یا میترال بین دهلیز چپ و بطن چپ 2- دریچه ی سه لختی بین دهلیز راست و بطن راست.
54) دریچه های دهلیزی- بطنی از برگشت خون بطن ها به دهلیز ها در هنگام انقباض قلب جلوگیری می کنند.
55) دریچه های سینی از برگشت خون سرخرگ ها به بطن ها در هنگام استراحت قلب جلوگیری می کنند.
56) دریچه های قلب فاقد بافت ماهیچه ای هستند و به وسیله ی رشته هایی به برجستگی های ماهیچه ای دیواره ی داخلی قلب اتصال دارند.
57) عامل باز و بسته کردن دریچه ها ، جریان خون است.
58) در طول سیاهرگ های نواحی پائین بدن ، دریچه های لانه کبوتری وجود دارند که به صورت یک طرفه به سوی قلب باز می شوند و بازگشت خون از سیاهرگ ها به قلب را آسان می کنند.
59) صداهای قلب را می توان به کمک گوشی طبی از سمت چپ قفسه ی سینه شنید.
60) دو صدای اصلی از قلب قابل شنیدن است 1- صدای اول که طولانی تر و بم تر از صدای دوم است و مربوط به بسته شدن دریچه های دهلیزی – بطنی است. 2- صدای دوم که کوتاه و واضح است و مربوط به بسته شدن دریچه های سینی است.
61) دربرخی بیماری های قلبی و نقایص مادرزادی در جدار بین دهلیز ها و بطن ها ، ممکن است صداهای غیر طبیعی و ممتدی از قلب شنیده شود.
62) هر دوره ی کاری قلب شامل سیستول (انقباض ) و دیاستول ( استراحت) دهلیز ها و بطن ها است.
63) هر دوره ی کار قلب شامل انقباض دهلیز ها ، انقباض بطن ها (سیستول) و استراحت عمومی قلب (دیاستول ) است.
64) در حالت عدی بدن ، به ترتیب هر مرحله بالا ، 1/0 و 3/0 و 4/0 ثانیه طول می کشد . ( در مجموع 8/0 ثانیه)
65) در پایان دیاستول در حدود 120 میلی لیتر خون در هر بطن جمع می شود که تقریباً 70 میلی لیتر آن در سیستول بعدی وارد سرخرگ ها می شود.
66) به مقدار خونی که در هر ضربان قلب ، از هر بطن خارج می شود ، حجم ضربه ای گفته می شود.
67) به حاصلضرب حجم ضربه ای در تعداد زنش ها قلب در دقیقه ، برون ده قلب گفته می شود.
68) ثبت حرکات مکانیکی و تغییرات فشار درون حفره های قلب را کاردیو گرافی گویند و منحنی ثبت شده را کاردیوگرام می نامند.
69) قلب در هر انقباض پدیده الکتریکی کلی نیز تولید می کند که با توجه به هادی بودن بافت های بدن تا سطح پوست منتشر می شوند.
70) ثبت پدیده های الکتریک قلب در هر زنش الکتروکاردیوگرافی و منحنی ثبت شده را الکتروکاردیوگرام ( نوار قلب ) می نامند.
71) برای الکتروکاردیوگرافی ، الکترود های دستگاه الکتروکاردیوگراف را بر روی پوست قرار می دهند و جریان الکتریکی قلب به وسیله ی دستگاه تقویت شده و به صورت منحنی روی کاغذ رسم و یا صفحه ی نمایش نمایان می شود.
72) منحنی را می توان ار جلو قفسه ی سینه و یا از اندام ها ( دست ها و پای چپ ) ثبت کرد.
73) در یک منحنی عادی الکتروکاردیوگرام ، سه موج ثبت می شود که با حروف T , QRS , P نشان داده می شوند.
74) موج P کمی قبل از انقباض دهلیز ها ایجاد می شود.
75) موج QRS مربوط به کمی قبل از انقباض بطن ها است.
76) موج T مربوط به کمی قبل از پایان انقباض بطن ها و بازگشت آنها به حالت آرامش است.
77) شکل منحنی الگتروکاردیوگرام در کتاب نشان داده شده است و مهم است.
78) در بیماری های قلبی تغییراتی در این منحنی ها ( الکتروکاردیوگرام و کاردیوگرام ) پدیدار می شود که در پزشکی دارای اهمیت است.
79) تغییرات ممکن است در شکل منحنی ، ارتفاع آن و یا زمان بخش های مختلف پدیدار شود.
80) در بزرگ شدن قلب در مواردی مثل افزایش فشار خون مزمن و تنگی دریچه ها ، ارتفاع موج QRS افزایش می یابد.
81) آنفارکتوس قلب که ناشی از نرسیدن خون به میوکارد است ، موجب کاهش ارتفاع موج QRS می شود.
82) اگر تحریک ایجاد شده در گره پیش آهنگ ، کندتر از حالت عادی به سوی بطن ها هدایت شود ، فاصله ی P تا Q افزایش می یابد.
83) در هر دو گردش خون ( بزرگ و کوچک ) ، رگ ها شامل سرخرگ های بزرگ سرخرگ های کوچک مویرگ ها ¹ سیاهرگ های کوچک و سرانجام سیاهرگ های بزرگ می باشد.
84) به خاطر داشتن قطر زیاد و مقاومت کم سیاهرگ ها ، بیشترین مقدار خون بدن در سیاهرگ ها است
85) سرخرگ ها به خاطر داشتن دیواره ی قابل ارتجاع ، بخشی از انرژی سیستول قلب را ذخیره کرده و در دیاستول به خون بر می گردانند و به این ترتیب باعث پیوستگی خون در رگ ها می شوند.
86) دیواره ی مویرگ ها فقط از یک ردیف سلول پوششی سنگفرشی ساخته شده است که برای تبادل مواد با بافت ها مناسب است.
87) تعداد زیاد گلبول های قرمز و پروتئین های پلاسما و همچنین کمی قطر رگ ها باعث ایجاد مقاومت می شود که در نتیجه ی آن حرکت خون در رگ ها به فشار زیادی نیاز پیدا می کند.
88) سرعت حرکت خون دروسط رگ ها بیش از کناره های آن است.
89) سرعت متوسط خون در آئورت (بزرگترین سرخرگ بدن) ازرگ های دیگر بیشتر است و درانسان بین 30 تا 40 سانتی متر بر ثانیه است.
90) سرخرگ های کوچک در دیواره ی خود ماهیچه های صاف حلقوی فراوانی دارند و به همین دلیل مهمترین نقش را در تغییر مقدار خون بافت ها بر عهده دارند.
91) این ماهیچه های صاف بر اثر تحریک مواد شیمیایی و یا تحریک عصبی به سرعت به انقباض در می آیند و قطر رگ را کم و یا زیاد می کنند.
92) هر چه بافت و اندامی فعالیت و متابولیسم شدید تری داشته باشد ، خون بیشتری را به سوی خود می کشد زیرا تغییرات حاصل ار متابولیسم مانند کاهش اکسیژن و افزایش دی اکسید کربن و گرما مستقیماً بر دیواره ی رگ ها اثر می کند و باعث گشاد شدن رگ ها می شود.
93) فقط واکنش رگ های دیواره ی کیسه های هوایی شش ها در برابر کمبود اکسیژن با نواحی دیگر بدن متفاوت است.
فشار خون سرخرگی
94) فشار خون در سرخرگ ها بین دو حد ، یعنی حداقل و حداکثر ، نوسان می کند.
95) فشار خون در سرخرگ ها به علت خاصیت ارتجاعی دیواره ی آنها هیچ گاه به صفر نمی رسد.
96) فشار خون در مسیر گردش خون به تدریج پائین می آید.
97) در انسان به علت وضعیت قائم و ایستاده ، فشار خون سرخرگی نسبتاً بالا است و خون رسانی به مغز را در حالت ایستاده تأمین می کند.
گردش خون در مویرگ ها
98) مویرگ ها امکان تبادل مواد بین خون و مایع میان بافتی را فراهم می کنند.
99) دیواره ی مویرگ ها از یک ردیف سلول ساخته شده و نفوذپپذیری آن زیاد است.
100) در ابتدای هر مویرگ یک ماهیچه ی صاف حلقوی وجود دارد که به صورت یک دریچه عمل می کند و با انقباض و انبساط خود ، دهانه ی مویرگ را بسته یا باز نگه می دارد.
101) به دلیل بالا ، در اغلب بافت ها در هر لحظه فقط تعدادی از مویرگ ها باز هستند.
102) اغلب مویرگ ها در دیواره ی خود منافذ زیادی دارند که باعث افزایش نفوذپذیری آنها می شود و از این منافذ علاوه بر آب و گازهای تنفسی مواد غذایی ساده و مولکول های ریز عبور می کنند.
103) گلبول های قرمز و پروتئین های درشت خون نمی توانند از این منافذ بگذرند.
104) دو نیروی فشار تراوشی و تفاوت فشار اسمزی در تولید و گردش و بازگشت مایع بین سلولی شرکت دارند و با یکدیگر مقابله می کنند.
105) فشار تراوشی نتیجه ی فشار خون است که در جهت بیرون راندن مواد از مویرگ ها اثر می کند.
106) تفاوت فشار اسمزی بین پلاسمای درون مویرگ ها و مایع بین سلولی است و در جهت عکس فشار تراوشی عمل می کند. ( بارگرداندن مواد به مویرگ ها)
107) فشار اسمزی پروتئین های پلاسمای خون بیش از پروتئین های مایع میان بافتی است.
108) در ابتدای مویرگ فشار تراوشی بیش از فشار اسمزی خون است ولی در انتهای مویرگ بر عکس است.
109) در انتهای مویرگ حدود 90 درصد حجم مایع ترواش شده بازگردانده می شود و 10 درصد باقی مانده از طریق رگ های لنفی به گردش خون سیاهرگی بازگردانده می شود.
110) به افزایش مایع میان بافتی خیز یا ادم گفته میشود.
111) دلایل خیز یا ادم عبارتند از :
a. کمبود پروتئین در خون.
b. افزایش فشار خون درون سیاهرگ ها .
c
نظرات شما عزیزان:
monica 
ساعت17:36---28 اسفند 1390
tanha fasle zisto k man 2st daram hamin fasle shishe:d
برچسب‌ها:
نوشته شده در یک شنبه 26 آذر 1398برچسب:
نکات فصا ششم زیست شناسی,
ساعت
7:25 بعد از ظهر توسط سیدمحمد موسوی
|
تبادل لینک هوشمند 
خبرنامه وب سایت:
آمار
وب سایت: